Vội vã

Cuộc sống hôm nay có thể được tóm lại trong hai chữ “vội vã”. Thật vậy, một khuynh hướng sống hiện tại là người ta đều vội vã, gấp rút, chỉ muốn nghĩ đến tốc độ mà không nghĩ tới chất lượng hiệu quả của công việc.

Trong lãnh vực ẩm thực, thịnh hành những món ăn nhanh (fast foods), mì ăn liền. Các nhà hàng quảng cáo những món ăn làm rất nhanh để phục vụ khách sau 9 phút. Việc ăn uống cũng rất vội vàng, không phải là thưởng thức nghệ thuật nấu ăn, mà giống như chỉ nhằm mục đích nạp năng lượng cho cơ thể.

Ngôn từ của ngành ẩm thực đã ảnh hưởng lãnh vực văn hóa, vì thế mà xuất hiện những bộ phim kiểu “mì ăn liền”, sản xuất với tốc độ nhanh, đầu tư ít, đồng thời đáp ứng được thị hiếu rẻ tiền của một số khán giả. Thông thường, những bộ phim kiểu này không chuyển tải một thông điệp gì đặc biệt, nhai đi nhai lại những câu chuyện có nội dung giống nhau, người ta chỉ xem một lần, vì nó chẳng để lại ấn tượng nổi bật.

Trong lãnh vực chăn nuôi, tràn lan các loại thuốc kích thích mà tên gọi của chúng được khởi  đầu bằng chữ “siêu”: “siêu tăng trọng”, “siêu nạc”, “siêu tốc”. Cách đây vài tháng, rộ lên vụ một số  người chăn nuôi heo ở Đồng Nai sử dụng chất kích thích siêu nạc, làm cho trên bàn ăn vắng bóng những món thịt và những người chăn nuôi lương thiện một phen điêu đứng.

Chẳng chịu thua, những người làm nghề nông cũng đã quen với một loạt hóa chất chẳng rõ nguồn gốc, tên gọi của chúng cũng mang tính “siêu tốc”. Nghe nói có loại thuốc gọi là “thuốc kích phọt” làm cho cây rau lớn nhanh tới 5cm mỗi ngày (Tin đăng trong “Tiền phong online” 11-1-2008). Cũng vậy, người ta thu hoạch trái cây khi còn non xanh sau đó dùng thuốc kích thích và trái cây tiếp tục chín khi vận chuyển hoặc khi lưu kho mà vẫn thơm ngon về hương vị,  hấp dẫn về màu sắc, đầy vẻ quyến rũ và lôi kéo giác người tiêu dùng.

Những người tham gia giao thông ai cũng muốn đi nhanh mà chẳng để ý đến việc chấp hành luật. Mỗi ngày có biết bao tai nạn, thiệt hại về tài sản và nhân mạng, vậy mà vẫn còn quá nhiều những người phóng nhanh vượt ẩu, để rồi vì “nhanh một phút mà chậm cả đời”.

Trong tình yêu hôn nhân, người ta yêu vội vã, cưới vội vã rồi cũng vội vã chia tay. Hậu quả là phá thai tràn lan, hoặc nếu có những đứa trẻ ra đời thì cũng thiệt thòi bất hạnh vì có cha mà không có mẹ hay ngược lại. Đó cũng là nguyên nhân dẫn đến những trẻ em bụi đời, băng đảng và lang thang cùng cực.

Trong lãnh vực kinh tế, nhiều người mong muốn làm giàu thật nhanh, bằng mọi giá, theo kiểu chụp giật, bất chấp pháp luật và lương tâm đạo đức con người. Có người đã phải trả giá rất đắt, vì làm ăn bất lương là con đường ngắn nhất để dẫn đưa người ta vào tù.

Trong lãnh vực luật pháp, vì vội vàng nên có những văn bản pháp luật mà lại… trái pháp luật! hãy đọc trang tin điện tử Hà Nội Mới ngày 25-3-2012: “Số liệu thống kê của Bộ Tư pháp cho thấy, năm 2011, các Sở Tư pháp của 63 địa phương trong cả nước đã kiểm tra gần 44.600 văn bản quy phạm pháp luật, phát hiện gần 4.000 văn bản có dấu hiệu vi phạm pháp luật về hình thức, nội dung và thẩm quyền ban hành. Xét về con số thì tỷ lệ văn bản vi phạm pháp luật của năm 2007 là 21%; 4 năm sau, năm 2011 con số đó là 30%. Đây là thực tế đáng lo ngại”. Chuyện thật mà tưởng như đùa. Những người lập ra văn bản pháp luật mà cẩu thả hoặc kém năng lực thì sẽ đưa tương lai đất nước đến đâu? Chúa Giêsu đã nói:“Người mù mà dắt người mù, cả hai sẽ lăn xuống hố” (Mt 15,14). Đã có khá nhiều văn bản pháp luật bị “tuýt còi” ngay sau khi được công bố. Tuy vậy, cũng có khá nhiều người đã trở thành nạn nhân của những văn bản phạm quy như vậy.

Trong đời sống đức tin, có nhiều bạn trẻ cũng yêu nhau vội vã và nhanh chóng đòi bằng được cử hành hôn lễ, vì vậy mà nảy sinh loại hình những lớp giáo lý hôn nhân cấp tốc (hay siêu tốc!). Nhiều cặp lấy nhau vội vã kiểu này, sau đó ít khi thấy họ đến nhà thờ. Lấy nhau vội vã, nhiều cặp cũng  không thể sống với nhau được lâu bền. Họ cũng vội vã chia tay.

Có lẽ nguy hiểm nhất là trong lãnh vực truyền thông. Việc đăng tải và phát hành những nhận định hay kết luận quá vội vàng đã gây biết bao hậu quả tai hại. Người ta thông tin vô trách nhiệm, có khi mang một cái tên bất kỳ nào đó. Nội dung thì vu khống thất thiệt. Năm 2010, bỗng nhiên trên mạng internet xuất hiện những bài viết về nguy cơ ung thư do ăn bưởi, cá kèo, sầu riêng… thế là những người tiêu dùng tẩy chay các loại rau quả hay thực phẩm được nêu, làm cho những người sản xuất chỉ còn biết khóc bên đống sản phẩm không tiêu thụ được. Không rõ pháp luật của ta quy định thế nào về những người đưa những thông tin thất thiệt. Hình như những sự việc sau khi xảy ra rồi nhanh chóng chìm xuồng, chỉ những người lao động nghèo là lãnh đủ.

Ông bà ta đã dạy: “Dục tốc bất đạt”. Muốn nhanh quá thì sẽ không thành công. Những hậu quả nhãn tiền đã chứng minh điều đó. Vì lợi nhuận, người ta có thể làm mọi việc, không xét đến tiếng nói của lương tâm, không quan tâm đến mạng sống của người khác. Một nền văn hóa có truyền thống hiếu hòa lâu đời đang có nguy cơ bị thoái hóa do lối sống xô bồ. Một giống nòi đã bao đời làm vẻ vang Dân Việt đang có nguy cơ bị chết dần chết mòn do sự vô trách nhiệm và ích kỷ của con người.

Cuộc sống cần có chữ “nhẫn” để hành động đúng, vì “sai một ly, đi một dặm”.

Cuộc sống cần có chữ “nhẫn” để tự chủ trong ngôn từ, vì “Nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy” (một lời xuất ra, bốn con ngựa đuổi không kịp).

Cuộc sống cần có chữ “nhẫn” để giữ tình bác ái, vì “khi nóng giận, con người không thực thi đường lối công chính của Thiên Chúa” (Gc 1,20).

Có người so sánh cuộc đời giống như một bản nhạc giao hưởng, được cấu thành bởi những âm điệu khác nhau. Bản nhạc ấy có khi sôi động, có lúc nhẹ nhàng. Trong bản nhạc cũng cần có những khoảng lặng để tăng thêm cảm xúc. Bản nhạc cuộc đời cần có những khoảng lặng ấy để giúp con người nhìn lại cuộc sống của mình, để tránh cách hành xử vội vàng. Mỗi người chúng ta hãy tạo cho mình những khoảng lặng ấy, và như thế, cuộc sống này sẽ êm đềm và trữ tình hơn.

                                      +Gm Giuse Vũ Văn Thiên

TGM Hải Phòng